HPV (Human Papillomavirus) là một trong những virus lây truyền qua đường tình dục phổ biến nhất trên thế giới. Hầu hết mọi người đều nhiễm HPV ít nhất một lần trong đời mà không nhận ra, nhưng một số chủng virus có thể gây ra những bệnh nguy hiểm như ung thư cổ tử cung, ung thư hậu môn và sùi mào gà. Vậy HPV có thực sự nguy hiểm không? Cùng tìm hiểu ngay trong bài viết này!
1. HPV là gì?
HPV là một nhóm gồm hơn 200 chủng virus khác nhau, trong đó khoảng 40 chủng có thể lây nhiễm qua quan hệ tình dục. Virus này chủ yếu ảnh hưởng đến da và niêm mạc của bộ phận sinh dục, hậu môn, miệng và cổ họng.
HPV được chia thành hai nhóm chính:
- HPV nguy cơ thấp: Gây ra mụn cóc sinh dục (sùi mào gà) và không dẫn đến ung thư.
- HPV nguy cơ cao: Có thể gây ung thư cổ tử cung, ung thư hậu môn, ung thư dương vật, ung thư vòm họng.
2. HPV lây truyền qua những con đường nào?
HPV lây chủ yếu qua quan hệ tình dục không bảo vệ, kể cả quan hệ qua âm đạo, hậu môn hoặc miệng. Ngoài ra, virus cũng có thể lây qua:
- Tiếp xúc da kề da với người bị nhiễm HPV, ngay cả khi không có triệu chứng.
- Dùng chung đồ cá nhân như khăn tắm, dao cạo (dù hiếm gặp).
- Lây từ mẹ sang con trong quá trình sinh nở, có thể gây u nhú đường hô hấp ở trẻ sơ sinh.
HPV có thể lây ngay cả khi người nhiễm không có dấu hiệu rõ ràng và có thể tồn tại trong cơ thể nhiều năm trước khi gây bệnh.
3. HPV có triệu chứng gì?
Phần lớn các trường hợp nhiễm HPV không có triệu chứng và tự khỏi trong vòng 1 - 2 năm nhờ hệ miễn dịch cơ thể. Tuy nhiên, khi virus không bị loại bỏ, nó có thể gây ra những vấn đề nghiêm trọng:
3.1. Sùi mào gà (mụn cóc sinh dục)
- Xuất hiện các nốt sùi nhỏ, mềm, màu hồng hoặc trắng ở bộ phận sinh dục, hậu môn hoặc miệng.
- Có thể mọc đơn lẻ hoặc thành chùm giống hoa súp lơ.
- Không gây đau nhưng có thể gây ngứa hoặc khó chịu.
3.2. Ung thư cổ tử cung và các bệnh ung thư khác
Một số chủng HPV nguy cơ cao như HPV-16 và HPV-18 có thể gây ung thư sau nhiều năm nhiễm virus:
- Ung thư cổ tử cung: Hầu hết các ca ung thư cổ tử cung đều do HPV gây ra.
- Ung thư hậu môn: Phổ biến ở cả nam và nữ, đặc biệt là những người có hệ miễn dịch yếu.
- Ung thư vòm họng, miệng: Thường do nhiễm HPV qua quan hệ tình dục bằng miệng.
- Ung thư dương vật và âm hộ: Hiếm gặp nhưng vẫn có thể xảy ra.
4. HPV có nguy hiểm không?
HPV có thể không nguy hiểm với nhiều người vì hệ miễn dịch có thể loại bỏ virus một cách tự nhiên. Tuy nhiên, với một số trường hợp, virus có thể âm thầm phát triển và gây ung thư, đặc biệt là ở những người có hệ miễn dịch yếu.
Những nguy cơ từ HPV bao gồm:
- 90% trường hợp ung thư cổ tử cung liên quan đến HPV.
- 70% ung thư vòm họng có liên quan đến HPV nguy cơ cao.
- Người nhiễm HIV có nguy cơ mắc bệnh từ HPV cao hơn.
Như vậy, dù không phải ai nhiễm HPV cũng gặp vấn đề nghiêm trọng, nhưng bệnh có thể nguy hiểm nếu không được kiểm soát và phòng ngừa đúng cách.
Tìm hiểu thêm: Ai nên tiêm ngừa HPV? Độ tuổi nào là tốt nhất?
5. Cách phát hiện và điều trị HPV
5.1. Xét nghiệm phát hiện HPV
- Xét nghiệm HPV DNA: Kiểm tra sự hiện diện của virus HPV nguy cơ cao trong cổ tử cung.
- Xét nghiệm Pap smear (Pap test): Giúp phát hiện sớm những thay đổi bất thường của tế bào cổ tử cung do HPV gây ra.
- Sinh thiết: Nếu có tổn thương nghi ngờ ung thư, bác sĩ có thể lấy mẫu mô để kiểm tra.
5.2. Điều trị HPV như thế nào?
Hiện nay, không có thuốc điều trị dứt điểm HPV, nhưng có thể điều trị triệu chứng và biến chứng:
- Sùi mào gà: Có thể dùng thuốc bôi, đốt laser, phẫu thuật hoặc đông lạnh để loại bỏ.
- Tổn thương tiền ung thư: Nếu phát hiện sớm qua xét nghiệm Pap, có thể điều trị bằng phương pháp đốt điện, laser hoặc cắt bỏ mô bất thường.
- Ung thư do HPV: Nếu đã tiến triển thành ung thư, cần điều trị theo phác đồ gồm phẫu thuật, xạ trị hoặc hóa trị.
6. Cách phòng tránh HPV
6.1. Tiêm vaccine HPV
- Vaccine HPV giúp bảo vệ chống lại các chủng virus nguy cơ cao, đặc biệt là HPV-16 và HPV-18.
- Có thể tiêm cho cả nam và nữ từ 9 - 45 tuổi, nhưng hiệu quả cao nhất khi tiêm trước khi bắt đầu quan hệ tình dục.
- Lịch tiêm:
- Dưới 15 tuổi: 2 mũi cách nhau 6 tháng.
- Trên 15 tuổi: 3 mũi trong vòng 6 tháng.
6.2. Quan hệ tình dục an toàn
- Sử dụng bao cao su giúp giảm nguy cơ lây nhiễm HPV nhưng không bảo vệ hoàn toàn.
- Hạn chế số lượng bạn tình để giảm khả năng tiếp xúc với virus.
6.3. Kiểm tra sức khỏe định kỳ
- Phụ nữ trên 21 tuổi nên xét nghiệm Pap và HPV định kỳ để phát hiện sớm nguy cơ ung thư cổ tử cung.
- Nam giới cũng nên kiểm tra nếu có dấu hiệu bất thường ở bộ phận sinh dục hoặc hậu môn.
7. Kết luận
HPV là một virus phổ biến và có thể không nguy hiểm với phần lớn mọi người, nhưng một số chủng có thể gây ung thư. Việc tiêm phòng, xét nghiệm định kỳ và thực hành quan hệ tình dục an toàn là những biện pháp hiệu quả nhất để phòng ngừa HPV và giảm nguy cơ mắc bệnh. Nếu có dấu hiệu nghi ngờ, hãy đi khám ngay để được tư vấn và điều trị kịp thời.